Nazwa projektu: Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych.

Zrealizowany w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 działanie 2.1 Adaptacja do zmian klimatu z zabezpieczeniem i zwiększeniem odporności na klęski żywiołowe, w szczególności katastrofy naturalne oraz monitoring środowiska

Okres realizacji: 2016-2023 r.

Beneficjent: Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe przy wsparciu Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych jako jednostki realizującej projekt (JRP)

Cel projektu: wzmocnienie odporności na zagrożenia związane ze zmianami klimatu w nizinnych ekosystemach leśnych.

Cele uzupełniające:

• odbudowa cennych ekosystemów naturalnych, a tym samym pozytywny wpływ na ochronę różnorodności biologicznej;
• ocena skutków przyrodniczych wykonywanych zadań realizowana poprzez prowadzenie monitoringu porealizacyjnego wybranych zadań adaptacyjnych.

Podejmowane działania były ukierunkowane na zapobieganie powstawaniu lub minimalizację negatywnych skutków zjawisk naturalnych takich jak: niszczące działanie wód wezbraniowych, powodzie i podtopienia, susza i pożary.

W ramach projektu realizowane zostały inwestycje związane z:

• budową, przebudową, odbudową i poprawą funkcjonowania zbiorników małej retencji, wraz z niezbędną infrastrukturą umożliwiającą czerpanie wody do celów przeciwpożarowych przez jednostki PSP;
• budową, przebudową, odbudową i poprawą funkcjonowania małych urządzeń piętrzących w celu spowolnienia odpływu wód powierzchniowych oraz ochrony gleb torfowych;
• adaptacją istniejących systemów melioracyjnych do pełnienia funkcji retencyjnych z zachowaniem drożności cieku dla ryb;
• przeciwdziałaniem nadmiernej erozji wodnej – np. poprzez zabezpieczanie brzegów i stoków;
• przebudową i rozbiórką obiektów hydrotechnicznych niedostosowanych do wód wezbraniowych (mostów, przepustów, brodów).

O oddziaływaniu obiektów retencyjnych decyduje nie ich wielkość, ale liczba urządzeń w zlewni, co przekłada się na ich efektywność na dużą skalę. Budowane były w większości małe obiekty/budowle o prostej konstrukcji z zastosowaniem materiałów naturalnych. Ponieważ obiekty te spełniają głównie funkcje ekologiczne – z założenia są przyjazne dla środowiska. Wszystkie projektowane budowle zostały dostosowane do lokalnych warunków przyrodniczo-krajobrazowych, w tym w taki sposób, aby umożliwić swobodne przemieszczanie się organizmów wodnych.

Zasięg realizacji projektu pn. "Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych"

Mapa 1. Nadleśnictwa realizujące projekt

Efekty

Za najistotniejszy, mierzalny efekt projektu uznano przede wszystkim retencjonowanie wody. Nie mniej ważny jest również wpływ małej retencji na ochronę przyrody: zbiorniki powstałe w ramach projektu nie tylko przyczyniają się do poprawy bilansu wodnego i uwilgotnienia siedlisk leśnych, lecz także stały się ważną ostoją wodnej fauny i flory, służą jako wodopoje dla leśnych zwierząt i pełnią funkcje biofiltrów.

Osiągnięte wskaźniki:

• objętość retencjonowanej wody: 2 544 674,61 mln m³
• pojemność obiektów małej retencji: 3 985 194,74 mln m³
• liczba obiektów piętrzących wodę lub spowalniających jej odpływ: 1 349 szt.

Wartość projektu

Całkowity koszt realizacji projektu: 246 495 660,08 zł
Kwota wydatków kwalifikowalnych: 191 222 163 zł
Kwota dofinansowania z funduszy europejskich: 162 538 838,55 zł

Nadleśnictwo Krucz w ramach niniejszego projektu wybudowało 17 zastawek, 45 progów, 2 rowy retencyjne oraz 2 zbiorniki retencyjne. 

Nadleśnictwo Krucz w 2020 roku otrzymało dotację Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu na realizację przedsięwzięcia pn.: „Z mapą edukacyjno-turystyczną Nadleśnictwa Krucz wędruję, poznaję i badam środowisko przyrodnicze – gleby, wody, powietrze i lasy”.

W celu uzyskania efektu rzeczowego przedsięwzięcia zakupiono: specjalnie opracowane w tym celu mapy edukacyjno-turystyczne Nadleśnictwa Krucz (w wersji papierowej i elektronicznej), zestaw edukacyjny do stacjonarnego oraz plenerowego badania jakości wody, gleby, powietrza, zestaw edukacyjny - energia odnawialna wody, wiatru, słońca, zestaw edukacyjny - rodzaje gleb, zestaw edukacyjny - rodzaje skał i minerałów, model - symulator obiegu wody w przyrodzie, kompasy (busolę), lupy składane, pojemniki do obserwacji owadów z lupami.

Celem ekologicznym zakupu innowacyjnych, atrakcyjnych pomocy dydaktycznych służących bezpośrednio edukacji ekologicznej oraz edukacji w zakresie ochrony środowiska lub przyrody jest wzbogacenie i podniesienie jakości prowadzonej edukacji ekologicznej przez Nadleśnictwa Krucz poprzez rozwijanie i powiększanie wiedzy ekologicznej, przyrodniczej wśród odbiorców oferty edukacji ekologicznej i przyrodniczej w Nadleśnictwie Krucz. Grupą odbiorców przedsięwzięcia będą dzieci przedszkolne i szkolne, młodzież szkolna oraz osoby dorosłe (np. studenci, rodziny z dziećmi, seniorzy, turyści).

Mapa w formie elektronicznej przygotowana w formacie .tar.

Do wykorzystania przez Użytkowników m.in. przy pomocy ogó╔lnodostępnych aplikacji takich jak TrekBuddy czy Locus Map.